Dr Milan Blagojević za Infomedia Balkan: Srpsku guši zvanična Srbija
Odgledao sam do samog kraja prenos posebne (Šesnaeste) sjednice Narodne skupštine Republike Srpske, održane u noći (sve do tri ujutro) između 24. i 25. decembra 2024. godine. Naslušao sam se svega i svačega, pa tako i priznanja poslanika da su griješili svojevremeno kada su, u periodu od 2002. do 2006. godine, kao i prije i poslije toga, prihvatali i primjenjivali nametnute odluke tadašnjih visokih predstavnika, uprkos svoj njihovoj protivpravnosti i štetnosti po Republiku Srpsku.
Pored ove, moju pažnju je privukla i činjenica iz jednog od zaključaka koje je Narodna skupština usvojila na kraju navedene sjednice. Radi se o zaključku pod tačkom 5, u kojem vladajuća skupštinska većina kaže:
„Narodna skupština Republike Srpske zahtijeva da se ponište akti koji su proistekli iz neustavnih radnji stranog pojedinca, koji po ustavu nije ni ovlašteni predlagač zakona niti zakonodavac“.
Koliko je samo tragedije i promašenosti sadržano u ovih nekoliko citiranih riječi. Usvajajući ih, parlamentarci Republike Srpske prave se nemušti, kao da ne znaju da su svi ti raniji akti stranog pojedinca, to jest visokih predstavnika, bili bespogovorno prihvatani i sprovođeni od Republike Srpske.
Tako je Republika Srpska već prihvatila OHR-ove zakone o Sudu BiH, Tužilaštvu BiH, Agenciji za istrage i zaštitu (SIPA), o tzv. državnoj imovini i brojne druge OHR-ove zakone. Sve to je Srpska (u)činila od 1997. godine do danas, što putem svoje Narodne skupštine, što putem svojih ministara u Savjetu ministara BiH, te poslanika i delegata u Parlamentarnoj skupštini BiH.
Kao ilustracija, dovoljno je samo navesti Zakon o usvajanju OHR-ovog zakona o privremenoj zabrani raspolaganja tzv. državnom imovinom BiH, koji je, pod tim nazivom, 2007. godine usvojila Parlamentarna skupština BiH, a to znači i poslanici i delegati iz Republike Srpske u Parlamentu BiH. Ili, brojni OHR-ovi amandmani nametnuti na Ustav Republike Srpske, koje je zatim bespogovorno usvajala Narodna skupština Republike Srpske.
Posljednji slučaj zbio se u oktobru ove godine, pred i tokom lokalnih izbora. Pa ti izbori su provedeni po izbornim pravilima koje je u Izborni zakon BiH nametnuo Kristijan Šmit, a koja pravila su bespogovorno primjenjivali, ili su pozivali druge na njihovu primjenu, kako vlast, tako i opozicija u Republici Srpskoj.
A onda, iako su protivpravni, tako nametnute akte visokih predstavnika namjerno neće da poništi ne samo Ustavni sud BiH, već ni Ustavni sud Republike Srpske, jer se čak i taj za to nadležan sud Republike Srpske u dva navrata proglasio navodno nenadležnim da to učini.
Pa kad je vlast (sa opizicijom) u Republici Srpskoj svojevremeno prihvatala samovolju OHR-a, i kada ni sudovi Republike Srpske ne htjedoše da ponište tu samovolju, kome se onda Narodna skupština obraća prethodno citiranim zaključkom. Nikome, što se toliko jasno vidi iz tog zaključka. Naime, u njemu Narodna skupština namjerno ispušta da navede od koga to „zahtijeva da se ponište akti koji su proistekli iz neustavnih radnji stranog pojedinca“.
Ako bi to zatražila od tzv. „Savjeta za primjenu mira“ ili njegovog tzv. „Upravnog odbora“ time bi im priznala njihov inače nepostojeći legalitet i legitimitet. A šta tek reći kada bi Narodna skupština kojim slučajem zatražila od Kristijana Šmita da to učini. Tek time bi mu priznala da je visoki predstavnik. Ne može to Narodna skupština da zatraži ni od EU ili SAD, jer one nemaju nadležnost za to.
Zato je Narodnoj skupštini (njenoj vladajućoj većini) bilo, razmišljali su oni, najsigurnije da samo napišu kako oni eto zahtijevaju, a od koga to zahtijevaju za njih nije važno. I u tome me svi oni koji su glasali za takav zahtjev, u kojem nije rečeno od koga se traži da poništi sve nametnute akte OHR-a, podsjećaju na likove koji ne znaju šta hoće, ali zato "znaju" da to hoće odmah.
No, jedno je izvjesno, a to je činjenica da Narodna skupština Republike Srpske, njena vladajuća većina, ne htjede da se ovaj put pozove na zaključak iz Deklaracije svesrpskog sabora, usvojene u Beogradu 8. juna 2024. godine, koju su nakon toga usvojile i Narodna skupština Republike Srpske i Narodna skupština Republike Srbije. U zaključku 19. Deklaracije stoji kako:
„Svesrpski sabor konstatuje da bi Republika Srbija, u skladu sa statusom potpisnika Dejtonskog mirovnog sporazuma... trebalo da internacionalizuje problem urušavanja Dejtonskog mirovnog sporazuma sa zahtjevom da se isti primjenjuje u obliku u kojem je i potpisan od strane svih.“
Čemu služe ova Deklaracija i citirani zaključak, ako se sada neće primijeniti, ako se sada na njih nije pozvala Narodna skupština Republike Srpske u zaključcima sa svoje Šesnaeste posebne sjednice od 25.12.2024. godine. Dakle, Republika Srpska je upravo sada trebala zatražiti od Republike Srbije da, saglasno zaključku 19. Deklaracije svesrpskog sabora od 8. juna 2024. godine, internacionalizuje problem urušavanja Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Međutim, Republika Srpska to ne smije učiniti, jer to ne odgovara onima od kojih Srpska zavisi svo vrijeme, a to je zvanična Srbija. Ona već više od četvrt vijeka nijemo posmatra kako Srpska ekonomski osiromašuje, za koje vrijeme ta, zvanična Srbija, a ni brojni privatni biznismeni iz Srbije nikada ne izgradiše ovdje industrijske fabrike, koje bi zapošljavale brojne radnike i proizvodile realne proizvode (koji čine realnu ekonomiju, a ne škole, domove zdravlja i slično), čineći time (i samo time) ekonomski snažnom Republiku Srpsku.
Umjesto toga, ovdje imamo zapošljavanje, ako se to može tako nazvati, u privatnim trgovinskim radnjama, ugostiteljskim objektima i ubjedljivo najviše u javnom sektoru, to jest u ministarstvima, raznim upravama i upravnim organizacijama, agencijama i fondovima Republike Srpske, kao i u njenim javnim preduzećima - poput Elektroprivrede, Željeznica, Šuma Srpske. U tim javnim institucijama zaposlen je enorman broj ovdašnjih ljudi, po partijskoj liniji, što cijeli sistem čini neodrživim te je samo pitanje vremena kada će se, takav kakav je, sam od sebe urušiti.
To pokazuju i najnoviji podaci Privredne komore Republike Srpske, prema kojima je u periodu januar-oktobar 2024. godine spoljnotrgovinski deficit Republike Srpske bio gotovo dvije milijarde KM, dok je industrijska proizvodnja u tom periodu smanjena za 5,6% u poređenju sa istim periodom 2023. godine.
Pored ove ekonomske pasivnosti, zvanična Srbija je pokazala jednaku pasivnost i prema tome kako su brojni visoki predstavnici sistematski razarali Republiku Srpsku, kako su joj otimali njene ustavne nadležnosti i imovinu, što je ovdašnja vlast prije ili kasnije prihvatala, a što su činile sve srpske političke stranke. Sve to je dovelo do toga da je Republika Srpska vremenom, polako ali sigurno, postajala praznom ljušturom, kojoj je samo preostalo da prestane da diše i tako nestane kao da nikada nije ni postojala.
Zvanična Srbija se sve vrijeme držala po strani, kao da nismo jedan srpski narod i kao da se ne radi o Republici Srpskoj, već o tamo nekoj teritoriji hiljadama kilometara udaljenoj od nje nad kojom kolonijalno upravlja strani namjesnik. Koliko je ova konstatacija osnovana, svjedoče samo dva primjera.
Tako je zvanična Srbija u pisanom podnesku iz maja 2018. godine, datog u postupku pred Međunarodnim sudom pravde u predmetu poznatom kao Arhipelag Čago, našla za shodno da iznese svoj stav (tačka 38. podneska zvanične Srbije u ovom predmetu) prema kojem su nacionalno jedinstvo i teritorijalni integritet države Mauricijus u slučaju njenog arhipelaga Čago bili jasno prekršeni od strane Britanije kao sile, pri tome naglasivši kako je jasno da su podjarmljivanje naroda i dominacija nad njim protivni međunarodnom pravu.
Da, u istom podnesku (tačka 29) zvanična Srbija je istakla i to kako: "Republika Srbija snažno podržava napore da se kolonijalizam u svim njegovim oblicima i manifestacijama privede što prije i bezuslovno kraju, u skladu sa principima međunarodnog prava".
Ili, u avgustu 2024. godine Generalna skupština UN je, na prijedlog zvanične Srbije, usvojila rezoluciju o održivom razvoju koja će se sprovoditi od 2024. do 2033. godine.
Dakle, zvanična Srbija nalazi za shodno da istupa u interesu drugih, uključujući i daleku Republiku Mauricijus, ali ne i u interesu BiH i Republike Srpske, kako bi spasila Republiku Srpsku od ilegalnih nasrtaja visokih predstavnika na nju koji će, sasvim izvjesno, bez te reakcije zvanične Srbije dovesti do nestanka Republike Srpske.
SR Jugoslavija je bila članica UN od 1.11.2000. godine, a njenim raspadom Republika Srbija je 2006. godine primljena u članstvo UN. Dakle, zvaničnom Beogradu, na ovaj ili onaj način, već 24 godine stoje na raspolaganju dva pravna instrumenta kojima može, samo ako želi, da pravno zaštiti suverenitet BiH, a time i Republiku Srpsku.
Ako to nije htio, a očigledno je da nije, ni do jula prošle 2023. godine, zvanični Beograd je to morao učiniti odmah poslije 2. jula prošle godine, jer je tada protivpravni kolonijalizam OHR-a u BiH kulminirao time što je Kristijan Šmit nametnuo u Krivični zakon BiH svoje krivično djelo, prema kojem se imaju osuditi kaznom zatvora od šest mjeseci do pet godina lica koja ne poštuju odluke visokog predstavnika. Ovakav vid kršenja suvereniteta države članice UN nikada prije nije zabilježen u svijetu, od formiranja UN-a.
Jedan od načina pravne zaštite je da, kao što je Generalnoj skupštini UN predložila usvajanje rezolucije o održivom razvoju, zvanična Srbija predloži i da Generalna skupština UN svojom rezolucijom zatraži savjetodavno mišljenje od Međunarodnog suda pravde o tome da li je, a očigledno je da nije, u skladu sa Poveljom UN, da se nad BiH kao državom članicom UN upravlja od strane drugih država i visokog predstavnika kao da je BiH teritorija pod starateljstvom.
Zvanična Srbija ima pravo, samo ako hoće, da predloži Generalnoj skupštini UN usvajanje rezolucije kojom bi Generalna skupština UN zatražila savjetodavno mišljenje od Međunarodnog suda pravde o tom pitanju. A Generalna skupština UN, na osnovu člana 96. Povelje UN, može da u svakom trenutku svojom rezolucijom zatraži od Međunarodnog suda pravde savjetodavno mišljenje o svakom pravnom pitanju, što znači i o pitanju pravno nedopustivog starateljskog upravljanja nad državom BiH od strane visokih predstavnika.
To je pravo Srbije kao pravne naslednice SR Jugoslavije utemeljeno na članu 5. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH. Tim članom SR Jugoslavija, odnosno Republika Srbija kao njena nasljednica, preuzela je međunarodnu ugovornu obavezu da promoviše Ustav BiH, a to znači i da promoviše suverenost BiH propisanu tim ustavom, koji ni u jednom svom članu, uključujući i preambulu Ustava BiH, ne dozvoljava da visoki predstavnik i tzv. savjet za primenu mira upravljaju nad BiH.
Drugi način je vezan za to da svaka država prilikom prijema u članstvo UN potpisuje posebno pismo kojim formalno izjavljuje da prihvata sve obaveze propisane Poveljom UN. Bez preduzimanja ove radnje, a time i preuzimanja svih obaveza iz Povelje UN, nijedna država ne može biti članica UN.
Maločas je rečeno kako je potpisivanjem kao ugovorna strana Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH SR Jugoslavija, odnosno Republika Srbija kao njena nasljednica, preuzela međunarodnu ugovornu obavezu da promoviše Ustav BiH, a to znači i da promoviše suverenost BiH propisanu tim ustavom.
Ta suverenost, kako propisuje član 2. Povelje UN, znači zabranu miješanja u unutrašnje poslove BiH kao države od strane bilo koga - zabrane koja jednako važi kako za UN i sve organe te organizacije, tako i za sve druge države i pojedince. Pored toga, imperativna je i norma iz Povelje UN koja zabranjuje da se nad bilo kojom državom članicom UN, dakle i nad BiH, uspostavi protektorat (sistem starateljstva), jer je članom 78. Povelje UN izričito zabranjeno uspostavljanje takvog sistema nad bilo kojom državom članicom UN.
Sve te imperativne odredbe Povelje UN, kao najvišeg pravnog akta međunarodnog prava, prekršene su Bonskim zaključcima iz decembra 1997. godine. Njih su kao ugovor između sebe zaključile države (SAD, Velika Britanija, Francuska, Njemačka, Rusija, Kina i druge), a tim ugovorom su, bez ikakvog osnova u Povelji UN, Dejtonskom sporazumu ili bilo kom drugom izvoru međunarodnog prava, visokom predstavniku dale navodno "ovlašćenje", kakvo mu nije dato, niti je moglo biti dato ni Dejtonskim sporazumom jer to zabranjuje Povelja UN, da on u BiH može nametati svoju volju kao pravo i smjenjivati bilo kog pojedinca.
Sve to nije ništa drugo do sporazum tih država o njihovom starateljskom upravljanju nad BiH i određivanju visokog predstavnika kao vlasti (starateljskog upravnika) koja će vršiti upravu u BiH. Upravo se na tu samovolju oslonio i Kristijan Šmit kada je u julu prošle godine nametnuo svoje krivično djelo neizvršenja odluka visokog predstavnika.
Zbog toga, dakle, zvanična Srbija može, ali neće, da u ispunjavanju svoje ugovorne obaveze iz člana 5. Dejtonskog sporazuma pokrene tužbom postupak pred Međunarodnim sudom pravde protiv svih država koje su 1997. godine usvojile protivpravne Bonske zaključke, a kasnije (februar 2008. godine) i tzv. kriterijume 5+2 (kriterijume o tome do kada će BiH tretirati kao svoj protektorat), i da tom tužbom, saglasno članu 53. Bečke konvencije o pravu međunarodnih ugovora, traži njihovo poništenje.
Pravo na takvu tužbu nikada ne može zastariti, jer se starateljstvo, u stvari kolonijalizam u BiH ne može konvalidirati time što jedan dio stanovništva u BiH (onaj predvođen prije svega bošnjačkim političkim Sarajevom, ali, ruku na srce, i onaj hrvatski kada mu to odgovara) hoće da se Bosnom i Hercegovinom upravlja kao da je kolonija, samo da bi time bila uništena Republika Srpska.
Pored toga, navedeni kolonijalizam ne može se pravno konvalidirati ni time što su zvanične institucije u BiH prihvatale nasilje OHR-a, jer su to svaki put činile pod prinudom, budući da je OHR svaki put kada je nametao svoje nasilje pisao da ono ostaje na snazi sve dok ga u tom obliku, bez ikakvih izmjena i dopuna, ne prihvate domaće institucije.
Nažalost, uprkos svemu rečenom zvanična Srbija evo već četvrt vijeka neće ništa od toga da učini, čime odlučujuće doprinosi gaženju suvereniteta BiH, ali i svjesno i voljno guši Republiku Srpsku.
Za Infomedia Balkan
Dr Milan Blagojević, ugledni univerzitetski profesor i doktor pravnih nauka, bivši član Senata Republike Srpske i pravni savjetnik srpskog člana Predsjedništva BiH, sudija Okružnog suda u Banja Luci koji je odbio da primijeni Zakon o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom Bosne i Hercegovine, koji je nametnuo visoki predstavnik u BiH, što je prvi takav slučaj u BiH pravosuđu.
Foto naslovna: Privatna arhiva/Infomedia Balkan/Milan Blagojević
Izvor: www.infomediabalkan.com
Pratite portal Infomedia Balkan i na društvenim mrežama: Fejsbuk i Tviter
